Tiêm phòng là một biện pháp quan trọng để bảo vệ sức khỏe trẻ em. Tuy nhiên, nhiều bậc cha mẹ lo lắng khi trẻ bị sốt sau tiêm. Bài viết này tổng hợp hướng dẫn từ các chuyên gia y tế giúp cha mẹ hiểu rõ nguyên nhân gây sốt và cách xử lý an toàn, hiệu quả.
Nguyên nhân trẻ bị sốt sau tiêm phòng
Theo Các chuyên gia y tế Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn cho biết nguyên nhân trẻ bị sốt sau tiêm phòng chủ yếu là do
– Phản ứng của hệ miễn dịch: Vắc xin chứa virus hoặc vi khuẩn đã được làm yếu hoặc bất hoạt. Khi tiêm vào cơ thể, hệ miễn dịch của trẻ bắt đầu sản xuất kháng thể để chống lại. Quá trình này kích hoạt phản ứng viêm, biểu hiện thường thấy là sốt.
– Tăng cường bảo vệ: Việc tăng thân nhiệt giúp ức chế sự nhân lên của virus và thúc đẩy hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả hơn.
– Sốt nhẹ: Đối với trẻ có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, sốt nhẹ (dưới 38.5°C) sau tiêm, đặc biệt với các vắc xin như ho gà, thương hàn là một phản ứng sinh lý bình thường.
– Cảnh báo sốt cao: Nếu trẻ sốt cao trên 39°C kèm theo các triệu chứng bất thường như bỏ bú, lừ đừ, quấy khóc liên tục, mất phản xạ, cha mẹ cần đưa con đến chuyên gia y tế ngay lập tức. Đây có thể là dấu hiệu của phản ứng nghiêm trọng hoặc dị ứng vắc xin.
Cách Hạ Sốt An Toàn Cho Trẻ Sau Tiêm Phòng
– Theo dõi thân nhiệt thường xuyên
Sử dụng nhiệt kế điện tử hoặc nhiệt kế hồng ngoại để đo nhiệt độ chính xác. Ghi lại thời điểm và nhiệt độ để theo dõi diễn biến. Không cần quá lo lắng nếu trẻ chỉ sốt nhẹ dưới 38.5°C.
– Chườm ấm đúng cách
Sử dụng khăn mềm nhúng nước ấm (ấm hơn nhiệt độ cơ thể một chút). Lau nhẹ nhàng ở các vị trí như nách, bẹn, trán. Thay khăn thường xuyên để duy trì độ ấm. Tuyệt đối không dùng nước lạnh hoặc đá vì có thể gây co mạch và làm tình trạng sốt nặng hơn.
– Sử dụng thuốc hạ sốt theo chỉ định
Chỉ dùng thuốc hạ sốt khi trẻ sốt từ 38.5°C trở lên và có biểu hiện khó chịu. Ưu tiên paracetamol (acetaminophen) dạng gói hoặc siro với liều lượng chính xác theo cân nặng và độ tuổi của trẻ (thường là 10-15mg/kg/lần, cách nhau 4-6 tiếng và không quá 4 lần/24 giờ).
Tự ý dùng ibuprofen hoặc aspirin cho trẻ em nếu không có chỉ định của bác sĩ, do nguy cơ gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng. Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng thuốc và tuân thủ liều lượng khuyến cáo.
Một số cách hạ sốt khác bao gồm cho trẻ mặc quần áo thoáng mát, rộng rãi, đảm bảo phòng ở thoáng khí, nhiệt độ dễ chịu. Cũng nên khuyến khích trẻ uống nhiều nước (nước lọc, oresol, nước trái cây loãng) để tránh mất nước.
Chăm Sóc Trẻ Sau Tiêm Phòng
– Chế độ dinh dưỡng và nghỉ ngơi
+ Trẻ có thể mệt mỏi, biếng ăn sau tiêm.
+ Chia nhỏ các bữa ăn trong ngày.
+ Tăng cường bú mẹ hoặc sữa công thức đối với trẻ nhỏ.
+ Với trẻ đã ăn dặm, cho ăn thức ăn mềm, dễ tiêu hóa, giàu dinh dưỡng như cháo, súp.
+ Đảm bảo trẻ ngủ đủ giấc và có không gian yên tĩnh để nghỉ ngơi.
– Theo dõi nhịp thở
+ Quan sát nhịp thở của trẻ.
+ Đưa trẻ đến cơ sở y tế nếu có các dấu hiệu bất thường như thở nhanh, thở rít, khò khè, rút lõm lồng ngực.
– Chăm sóc vùng tiêm
+ Vùng da tiêm có thể sưng đỏ nhẹ.
+ Không xoa bóp, chườm nóng, bôi bất cứ thứ gì lên vết tiêm để tránh nhiễm trùng.
+ Giữ vùng tiêm sạch sẽ và khô ráo.
+ Cho trẻ mặc quần áo rộng rãi để tránh cọ xát vào vết tiêm.
– Lựa chọn trang phục
+ Khi trẻ sốt, mặc quần áo mỏng, nhẹ, thấm hút mồ hôi tốt.
+ Tránh mặc quá nhiều lớp áo khiến nhiệt độ cơ thể khó thoát ra ngoài.
Khi Nào Cần Đưa Trẻ Đến Bệnh Viện Ngay Lập Tức?
+ Sốt cao trên 39°C và không hạ sau khi đã dùng thuốc hạ sốt đúng liều.
+ Sốt kéo dài hơn 3 ngày hoặc tái sốt sau khi đã hạ sốt được 24 giờ.
+ Trẻ quấy khóc liên tục không dỗ được trong vòng 3 giờ hoặc có biểu hiện đau đớn.
+ Xuất hiện các dấu hiệu thần kinh như co giật, lơ mơ, li bì, mệt lả, mất phản xạ, không phản ứng khi gọi tên.
+ Có các biểu hiện dị ứng nghiêm trọng:
+ Nổi mề đay, phát ban toàn thân.
+ Ngứa ngáy dữ dội.
+ Sưng mặt, môi, lưỡi, cổ họng.
+ Khó thở, thở nhanh, thở rít, tím tái da hoặc đầu chi.
+ Vết tiêm sưng to, đỏ, đau kéo dài trên 3 ngày, có dấu hiệu nhiễm trùng (chảy mủ).
Những dấu hiệu trên cho thấy trẻ có thể gặp phải phản ứng nghiêm trọng sau tiêm hoặc mắc các bệnh lý khác cần được can thiệp y tế kịp thời. Bác sĩ giảng viên Cao đẳng Y đa khoa khuyến cáo cha mẹ không nên chủ quan khi thấy con có bất kỳ biểu hiện bất thường nào. Việc đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám và xử lý đúng cách là vô cùng quan trọng để đảm bảo an toàn cho sức khỏe của trẻ.
