Sau sinh, nhiều mẹ bỉm phải đối mặt với nguy cơ tiểu đường hậu sản, nhất là những người từng mắc đái tháo đường thai kỳ. Nếu không kiểm soát tốt, bệnh có thể gây tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, tim mạch và nhiều biến chứng nguy hiểm khác.
- Nhận biết dấu hiệu và các bệnh lý liên quan đến tăng bạch cầu
- Sốt mò ở trẻ và những điều cha mẹ cần lưu ý
Hãy cùng bác sĩ giảng viên Trường Cao đẳng Dược Sài Gòn tìm hiểu chi tiết về nguyên nhân, dấu hiệu và cách phòng ngừa căn bệnh tiểu đường sau sinh qua bài viết sau!
Tiểu đường sau sinh là gì?
Tiểu đường sau sinh (hay còn gọi là đái tháo đường hậu sản) là tình trạng lượng đường huyết trong máu tăng cao bất thường sau khi sinh, vượt ngưỡng bình thường từ 3,9 – 5,6 mmol/l. Tình trạng này thường gặp ở những phụ nữ từng bị đái tháo đường thai kỳ.
Thông thường, chỉ số đường huyết của các mẹ sẽ trở lại bình thường trong vòng 6 – 12 tuần sau sinh. Tuy nhiên, nếu sau thời gian này, đường huyết vẫn ở mức cao, mẹ có nguy cơ mắc tiểu đường type 2 hoặc rối loạn dung nạp glucose. Khác với đái tháo đường thai kỳ – do sự thay đổi nội tiết tạm thời trong thai kỳ – đái tháo đường sau sinh nếu kéo dài sẽ trở thành bệnh lý mạn tính nếu không được kiểm soát.
Bác sĩ Cao đẳng Y cho biết các dấu hiệu cảnh báo tiểu đường sau sinh gồm:
- Ăn nhiều, uống nhiều, tiểu nhiều.
- Mệt mỏi kéo dài không rõ nguyên nhân.
- Sụt cân bất thường.
- Vết thương lâu lành, dễ nhiễm trùng.
- Thị lực mờ dần.
Tiểu đường sau sinh là tình trạng rối loạn đường huyết kéo dài sau khi sinh, nếu không được phát hiện và kiểm soát kịp thời, có thể tiến triển thành bệnh lý mạn tính nguy hiểm.
Nguyên nhân gây tiểu đường sau sinh
Tiểu đường sau sinh chủ yếu xuất hiện ở những phụ nữ từng mắc đái tháo đường thai kỳ, song cũng có thể xảy ra ở người không có tiền sử bệnh. Các nguyên nhân chính bao gồm:
- Yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có người mắc tiểu đường, nguy cơ mẹ mắc tiểu đường sau sinh sẽ cao hơn.
- Tiền sử đái tháo đường thai kỳ: Đây là yếu tố nguy cơ lớn nhất. Trong thai kỳ, nội tiết tố gây ảnh hưởng đến hoạt động của insulin. Sau sinh, nếu tình trạng kháng insulin không được cải thiện, lượng đường trong máu sẽ tiếp tục tăng cao.
- Thừa cân, béo phì: Tăng cân quá mức khi mang thai và không giảm cân hợp lý sau sinh khiến mỡ thừa cản trở insulin hoạt động, dẫn đến tăng glucose trong máu.
- Chế độ ăn uống không khoa học: Thói quen ăn nhiều tinh bột, thực phẩm ngọt, ăn không đúng giờ,… dễ làm tăng nguy cơ tiểu đường.
- Rối loạn nội tiết tố: Sau sinh, sự thay đổi nội tiết cũng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình chuyển hoá đường, gây mất kiểm soát đường huyết.
Với những nguyên nhân kể trên, tiểu đường sau sinh nếu không được kiểm soát kịp thời sẽ tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
Tiểu đường sau sinh có nguy hiểm không?
Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, tiểu đường sau sinh có thể gây ra những hệ lụy nghiêm trọng:
- Tiến triển thành tiểu đường type 2: Đây là hệ quả phổ biến nhất. Khi đã mắc tiểu đường type 2, người bệnh cần điều trị suốt đời và đối mặt với nguy cơ biến chứng mạn tính.
- Gây ảnh hưởng sức khỏe tổng thể: Tăng nguy cơ mắc bệnh lý tim mạch, cao huyết áp, rối loạn lipid máu, dễ nhiễm trùng, suy giảm sức đề kháng.
- Ảnh hưởng đến việc chăm sóc con: Mẹ bị tiểu đường sau sinh có thể mệt mỏi, suy nhược, chất lượng sữa mẹ cũng có thể bị ảnh hưởng nếu cần sử dụng thuốc điều trị.
- Gây biến chứng lâu dài: Tổn thương võng mạc, thận, hệ thần kinh, tăng nguy cơ tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim,…
Chính vì những nguy cơ tiềm ẩn đó, việc chủ động phòng ngừa và kiểm soát tiểu đường sau sinh ngay từ sớm là điều vô cùng cần thiết.
Cách phòng ngừa tiểu đường sau sinh
Để ngăn ngừa nguy cơ tiểu đường sau sinh, bác sĩ khuyến nghị mẹ cần:
- Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn nhiều rau xanh, trái cây ít đường (như táo, ổi, bưởi…), bổ sung đạm nạc, hạn chế tinh bột trắng và thực phẩm ngọt. Nên chia nhỏ bữa ăn thành 5–6 bữa/ngày để ổn định đường huyết.
- Vận động thường xuyên: Tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, đạp xe, yoga,… giúp kiểm soát đường huyết và cải thiện sức khỏe tim mạch.
- Kiểm soát cân nặng hợp lý: Giữ cân nặng ổn định, giảm cân từ từ nếu bị thừa cân (0,5–1kg/tháng), tránh giảm cân cấp tốc gây ảnh hưởng đến nguồn sữa.
- Giữ tinh thần thoải mái: Ngủ đủ 6–8 tiếng/ngày, hạn chế căng thẳng, stress để phòng tránh trầm cảm sau sinh và hỗ trợ kiểm soát đường huyết tốt hơn.
Tiểu đường sau sinh là vấn đề sức khỏe cần được quan tâm đúng mức. Bằng việc xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học, vận động hợp lý và duy trì tinh thần lạc quan, các mẹ hoàn toàn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh và bảo vệ sức khỏe lâu dài cho chính mình và bé yêu.
