Xét nghiệm PCR là xét nghiệm gì?

Xét nghiệm PCR (Phản ứng Chuỗi Polymerase) được coi là một phương pháp kiểm tra có độ chính xác cao, đặc biệt là khi thực hiện ở giai đoạn sớm. Đây là một phương tiện kiểm tra có độ nhạy và độ đặc hiệu đáng kể.

• Bác sĩ hướng dẫn cách nhận biết và điều trị bệnh tiểu đường type 1
• Bác sĩ tư vấn những yếu tố tăng nguy cơ mắc bệnh tiền tiểu đường
• Bác sĩ khuyến cáo những thời điểm tắm có thể dẫn đến tử vong

Xét nghiệm PCR là gì?

Theo các bác sĩ, giảng viên Cao đẳng Dược, Xét nghiệm PCR, hay còn được biết đến là xét nghiệm sinh học phân tử, là một phương pháp kỹ thuật tạo ra nhiều bản sao của DNA mục tiêu trong ống nghiệm thông qua chu kỳ nhiệt độ. Kỹ thuật này được phát minh bởi nhà khoa học người Mỹ Kary Mullis vào năm 1985.

Vai trò của xét nghiệm PCR trong lĩnh vực công nghệ sinh học là rất quan trọng, nhờ vào phản ứng nhạy và kết quả đặc hiệu mà nó mang lại. Xét nghiệm PCR thường cho kết quả với độ chính xác cao, mặc dù có thể thấy sự biến động tùy thuộc vào trình độ của kỹ thuật viên, trang thiết bị và quản lý chất lượng. Cùng một loại xét nghiệm có thể đưa ra kết quả nhạy và chính xác ở một địa điểm, trong khi ở nơi khác có thể không đạt được độ nhạy tương tự.

Hiện nay, chi phí thực hiện xét nghiệm PCR thường cao hơn so với các loại xét nghiệm thông thường khác, chủ yếu do các hóa chất sử dụng trong phản ứng thường cần phải nhập khẩu và có giá thành cao. Ngoài ra, thiết bị để thực hiện xét nghiệm PCR cũng đòi hỏi mức đầu tư cao, thường với giá trị hàng chục nghìn USD/máy. Chi phí mỗi lần xét nghiệm một mẫu thường dao động từ 8-10 USD.

Xét nghiệm PCR chẩn đoán bệnh gì?

Giảng viên Cao đẳng Y Dược Hà Nội cho hay, Ngày nay, phương pháp xét nghiệm PCR đang rộng rãi ứng dụng trong lĩnh vực y học, đặc biệt là trong chẩn đoán một số bệnh đặc hiệu liên quan đến các loại virus mà các phương pháp xét nghiệm truyền thống không thể thực hiện được. Cụ thể, xét nghiệm sinh học phân tử đóng vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán chính xác các bệnh như:

• Phát hiện các tác nhân không thể nuôi cấy bằng phương pháp truyền thống, chẳng hạn như các loại virus (như viêm gan B, viêm gan C, Dengue, HIV, Herpes, CMV, EBV, HPV, virus SARS, H5N1…) và vi khuẩn (Chlamydia, Legionella, Mycoplasma, Treponema pallidum…).
• Phát hiện các vi khuẩn lậu như Chlamydia, Legionella, Mycoplasma, Treponema pallidum.
• Xác định tác nhân gây bệnh khi nuôi cấy thất bại do có mặt rất ít trong bệnh phẩm hoặc đã được điều trị bằng kháng sinh trước đó, ví dụ như Lao thất bại nuôi cấy và viêm màng não mủ mất đầu.
• Đối với bệnh sốt xuất huyết, xác định virus Dengue.
• Phát hiện mầm mống của bệnh ung thư thông qua việc tìm kiếm các gen như HPV trong ung thư cổ tử cung, APC trong ung thư đại tràng, BRCA1 – BRCA2 trong ung thư vú, TPMT trong bệnh bạch cầu trẻ em, Rb-105 trong u nguyên bào lưới, NF-1,2 trong u xơ thần kinh, IgH và TCRy trong u lympho không Hodgkin.
• Nghiên cứu về hệ kháng nguyên bạch cầu người (HLA, human lymphocyte antigen).
• Phát hiện các chủng vi khuẩn kháng thuốc như S.aureus – MRSA, các vi khuẩn sinh ESBL hoặc betalactamase, carbapenemase.
• Xác định độc tố của vi sinh vật, như tiểu đơn vị A của độc tố ruột không chịu nhiệt của Escherichia coli.

Ngoài lĩnh vực y học, trong công nghệ sinh học, xét nghiệm sinh học phân tử được áp dụng rộng rãi cho việc lập bản đồ gen, phát hiện gen, dòng hoá gen, và giải mã trình tự ADN.

Ưu – nhược điểm của xét nghiệm PCR

Ưu điểm

Theo các bác sĩ tư vấn sức khỏe, Ưu điểm của phương pháp xét nghiệm PCR so với các phương thức kiểm tra thông thường khác

• Xét nghiệm PCR thường mang lại kết quả trong thời gian ngắn, thường không quá 5 giờ kể từ khi bắt đầu thực hiện xét nghiệm.
• PCR có khả năng phát hiện các tác nhân vi sinh vật gây bệnh mà các phòng thí nghiệm lâm sàng không thể phát hiện được, như các tác nhân virus (như HCV, HBV, HPV…) thông qua các phương pháp vi sinh học hay miễn dịch truyền thống.
• PCR cho phép xác định các tác nhân vi sinh không thể nuôi cấy được tại phòng thí nghiệm lâm sàng, do gây dịch cao (như H5N1) hoặc khó nuôi cấy (như C. trachomatis, L. pneumophila), hoặc có mặt rất ít trong bệnh phẩm (như tuberculosis ngoài phổi, tác nhân viêm màng não mủ mất đầu…).
• Xét nghiệm PCR có khả năng cung cấp kết quả định lượng chính xác về số lượng bản sao virus trên đơn vị dung tích, giúp bác sĩ đánh giá hiệu quả điều trị và tiên lượng giai đoạn bệnh.
• PCR cho phép phát hiện các đột biến gen gây ung thư và các bệnh di truyền khác, giúp thực hiện biện pháp phòng ngừa bệnh.
• PCR có thể được sử dụng để xác định mối quan hệ huyết thống giữa các cá thể khác nhau thông qua phân tích gen HLA (human lymphocyte antigen).

Nhược điểm

• Việc thực hiện xét nghiệm PCR một cách chuẩn mực đòi hỏi sự chú ý đặc biệt và kỹ năng cao từ phía các phòng thí nghiệm lâm sàng
• Chi phí thực hiện xét nghiệm PCR thường cao hơn so với các phương pháp kiểm tra khác
• Để thực hiện xét nghiệm PCR một cách hiệu quả, cần sự chuyên môn và kỹ năng cao
• Xét nghiệm PCR đòi hỏi sự đầu tư vào trang thiết bị và máy móc kỹ thuật hiện đại để đảm bảo hiệu suất và độ chính xác